Huub Droogh is een stedenbouwkundig ontwerper en  is een stedenbouwkundige praktijk gestart in Poznan, Polen. De lokale cultuur en stedenbouwkundige houding heeft veel invloed op zijn praktijk. Hoe kun je als Hollander een succesvol stedenbouwkundig bureau leiden in een sterk groeiende Poolse markt?

24 april 2014 was ik bij zijn lezing in het kantoor van RDH architecten. Hier vertelde hij over zijn ervaringen in het Poolse leven en hoe hij probeert zijn steentje bij te dragen aan de ruimtelijke ordening in Polen. Op papier is namelijk alles goed geregeld in Polen, alleen de praktijk valt vies tegen. Hoe kan het dat de ruimtelijke ordening zo’n “rommeltje” is?

Polen heeft zich heel erg gericht op het westerse kapitalisme. Hierdoor is de economie omhoog geschoten, maar is de leefkwaliteit van de inwoners naar beneden gegaan. Veel mensen kopen een stuk grond, bouwen een huis en verwachten dat andere mensen in die buurt hetzelfde doen. Zorgen dat het er een beetje leuk uitziet en de mensen zijn blij simpel gezegd. Alleen de wetgeving in Polen zorgt ervoor dat er geen andere mensen met huisje boompje beestje tegenover of naast je komen wonen, maar dat er ook zomaar een fabriek of industrie geplaatst kan worden. Dit komt doordat de oude ‘artikel 19’ procedure zoals wij die kennen ( in Polen heet deze de WZ) heel lang toegepast is, zonder dat er in 1^e instantie iets gebouwd is. In het district Warsaw West County  betekent dit dat als alle ‘artikel 19 procedures’ gebouwd gaan worden de verstedelijking toeneemt van 40% naar  70%, inclusief alle bestemmingsplannen.

De verstedelijking in Polen neemt toe, maar de mensen trekken weg. Dit betekent dat er volop gebouwd wordt, terwijl er ook steeds meer leegstand komt. Geen urbanisatie maar suburbanisatie.

Hier speelt RDH een belangrijke rol in door niet te praten over mooi of lelijk, maar door met feiten te laten zien dat als het zo doorgaat, het zoveel gaat kosten. Want zodra het over geld gaat, heb je de aandacht. Polen is van oorsprong een handelsland waardoor ze alles zo goedkoop mogelijk willen. Loopt je stad leeg en blijf je wel bouwen? Dan gaan je kosten in een aantal jaar met een x percentage omhoog.

RDH functioneert nu als adviesbureau op verschillende schaalniveaus waarbij het draait om het verbinden van sociale en economische belangen en de ruimtelijke kwaliteit die daarbij komt kijken. Voeg hier aan toe dat je weet wat je moet zeggen tegen de juiste personen op de juiste intonatie en je bedrijf kan gaan groeien.

Door de juiste verbindingen kan een plek opbloeien, of juist ten onder gaan door het op geld beluste regime. Een goed voorbeeld van een verbinding die versterkt wordt is Stary Browar.

Dit winkelcentrum is gevestigd op een plek waarbij de aanlooproute zo gunstig is dat het altijd druk is, ook in de aanlooproutes.

Een voorbeeld waar dit goedbedoelde effect juist totaal het tegenovergestelde opleverde is  Manufaktura in Lodz. Dit gigantische multifunctionele gebouw staat aan de zijkant van de langste winkelstraat van Europa. Deze winkelstraat is 4 km lang, en nagenoeg uitgestorven.

Beide centra zijn economisch gezien zeer succesvol. Stary Browar zorgt er alleen voor dat het de rest van de stad ook nog goed laat functioneren. Manufaktura zorgt er juist voor dat de aanlooproutes langzaamaan leeglopen en eigenlijk in verval raken.

Leegstand van winkels in binnensteden en aanloopstraten heeft een relatie met de groei van winkelmeters in de periferie. Zomaar meters toevoegen heeft geen enkele zin. De opgave ligt nu juist om de grotere winkels goed in te passen in de stad. Het zojuist geschetste beeld van Stary Browar is hier een prima voorbeeld van. Dit winkelcentrum is namelijk versterkend voor de binnenstad. Is dit in combinatie met de kwaliteiten van de desbetreffende stad een van de oplossingen voor winkelleegstand?